روش مطالعه فارسی یازدهم
در این مقاله به آموزش روش مطالعه فارسی یازدهم می‌پردازیم و به سوالات زیر پاسخ می‌دهیم…
- تفاوت مطالعه‌ی درس به درس با مطالعه‌ی موضوعی؟
- چرا فارسی با دروس عمومی دیگر تفاوت دارد؟
- چگونه قرابت و آرایه رو یاد بگیریم؟
- دام طراح در تست‌های لغت و املا چگونه است؟
اهمیت درس فارسی
ادبیات فارسی در کنکور از دو جهت اهمیت زیادی دارد:
- در میان دروس عمومی بیشترین ضریب را دارد (ضریب 4)
- در اکثر سال‌ها کمترین میانگین درصد داوطلبان کنکور در دروس عمومی مربوط به ادبیات فارسی است.
ضریب درس‌های عمومی در کنکور به این صورت است که: ادبیات فارسی (ضریب 4) / عربی (ضریب 2) / دینی (ضریب 3) / زبان انگلیسی (ضریب 2). یعنی تاثیر ادبیات فارسی در رتبه‌ی کنکور شما 2 برابر بیشتر از زبان انگلیسی است. بدیهی است که اگر داوطلبی بتواند در این درس درصد خوبی کسب کند می‌تواند از رقیبان پیشی بگیرد و رتبه‌ی خود را ارتقا دهد.
جالب است بدانید با اینکه تاثیر ادبیات در رتبه‌ی داوطلبان بسیار زیاد است اما میانگین این درس در کنکور بسیار پایین است. مثلا در کنکور سال 99 تجربی میانگین درصد داوطلبان در درس فارسی 14% بود و از بین 500 هزار شرکت‌کننده هیچ داوطلبی نتوانست در این درس درصد 100 را کسب کند!(در حالی که 280 نفر دینی را 100% زدند). اما چرا درس فارسی برای بسیاری از دانش‌آموزان دشوار است؟! به 2 دلیل ….
تنوع مطالب
درس فارسی به 5 مبحث تقریبا مجزا تقسیم می‌شود: لغت و املا / تاریخ ادبیات / دستور زبان / آرایه / قرابت معنایی. و همین تنوع موضوعات کار دانش‌آموزان را دشوار می‌کند. مثلا یک دانش‌آموز لغت و آرایه و قرابت را کامل یاد می‌گیرد ولی در دستور زبان به مشکل برمی‌خورد.
زمان‌بر بودن
ادبیات فارسی یک درس مهارتی است نه حفظی و یا مفهومی. و برای کسب هر مهارتی نیاز به استمرار و زمان است. در درسی مثل دینی ما می‌توانیم در یک هفته چندین درس را به خوبی مطالعه کنیم و سپس تمام سوالات آنها را پاسخ دهیم. اما در ادبیات این گونه نیست. شما باید در یک بازه‌ی چندین ماهه هر روز یک تایم را به ادبیات فارسی اختصاص دهید و این کار را تکرار کنید. بعد از چندین ماه مهارت شما در ادبیات فارسی افزایش می‌یابد و می‌توانید به تست‌های آن پاسخ دهید.
لغت و املا
6 سوال از درس ادبیات (معادل 24%) مربوط به سوالات لغت و املاست. در بخش لغات بیشترین تمرکز طراح بر روی لغات انتهای کتاب است. این مبحث چندان دشوار نیست اما سوالات آن بسیار ریز هستند و از جزئیات طرح می‌شوند. برای یادگیری این مبحث بهتر است که ترفندهای طراحان تست و دام‌های آموزشی را بشناسیم و طبق آن به مطالعه‌ی لغات بپردازیم.
برای مبحث املا هم به چندین نکته باید دقت کنیم:
- متن هر درس را حداقل یک‌بار مطالعه کنید (به خصوص درس‌هایی که متن قدیمی دارند) و کلماتی را که از نظر املایی بااهمیت‌اند، هایلایت کنید.
- برای پاسخگویی به تست‌های املا نیاز دارید که معنای واژگان را بدانید. پس مبحث املا و لغت را در کنار هم پیش ببرید و مطالعه کنید.
- واژه‌های که دارای حروف (ت-ط) / (س-ص-ث) / (ز-ذ-ظ-ض) / (ه-ح) / (ق-غ) هستند از نظر املایی باارزشند.
- واژه‌هایی هم‌آوا که به یک شکل تلفظ می‌شوند اما معنا و املا متفاوتی دارند مهم‌اند (مانند گذارندن – گزاردن)
- واژه‌هایی که به دو شکل نوشته می‌شوند (مانند نردبام – نردبان)
تاریخ ادبیات
فقط یک سوالِ ادبیات فارسی را شامل می‌شود و چندان هم دشوار نیست. اما تیپ تست‌های آن بسیار متنوع است. از آثار شاعران، قرن زندگی شاعران، اشعار منتسب به آنها، سبک های متنوع شعری و … تست مطرح می‌شود. بهتر است که برای این مبحث، یک تایم کوتاه هفتگی درنظر بگیرید و برای بخاطر سپردن مطالب آن از تکنیک‌های رمزگزاری و تصویرسازی استفاده کنید تا بهتر در حافظه‌تان باقی بماند.
دستور زبان
5 سوالِ کنکور را شامل می‌شود (معادل 20%). درک مطالب دستور زبان دشوار نیست اما نکته‌ای که وجود دارد این است که تست‌های آن اکثرا وقت‌گیر و شمارشی هستند. پس ابتدا از یک منبع آموزشی درسنامه‌ها را به خوبی فرا گیرید و سپس برای هر مبحث تست‌های زیادی را حل کنید. راز پیشرفت در این مبحث حل تست زیاد است.
مهم‌ترین مباحث آن، گروه اسمی، نقش واژه و ساختار جمله هستند که 3 تست فقط از این 3 مبحث طرح می‌شوند. پس تمرکز خود را بر روی این 3 مبحث قرار دهید.
آرایه
4 سوال درس ادبیات فارسی مربوط به مبحث آرایه‌های ادبی است. ما نزدیک به 25 آرایه در کتاب ادبیات فارسی داریم. برای اینکه بتوانید به سوالات آرایه پاسخ بدهید باید یک برنامه ریزی بلندمدت (2 ماهه) برای آن تعیین کنید. در طول ماه اول هر روز یک تایم را برای مطالعه‌ی یکی از این آرایه‌ها درنظر بگیرید. ابتدا درسنامه‌ی آن را مطالعه کنید و سپس حداقل 20 تست برای آن حل کنید.
و این کار را برای همه‌ی آرایه‌ها انجام دهید. در پایان همه‌ی آرایه‌ها را در یک فرصت کوتاه مرور کنید تا اگر مطلبی را فراموش کرده‌اید دوباره به یاد بیاورید.
بعد از آن سراغ تست‌های ترکیبی بروید و هر روز حداقل 10 تست ترکیبی آرایه حل کنید. این کار را یک ماه ادامه دهید تا بتوانید در مبحث آرایه به تسلط برسید. به هیچ عنوان آرایه‌های دهم و یازدهم و دوازدهم را از هم تفکیک نکنید. در پایه‌ی یازدهم تمام آرایه‌ها را با کتاب‌های کمک آموزشی یاد بگیرید و تست ترکیبی حل کنید.
برای مطالعه مقاله مربوط به روش مطالعه آرایه کلیک کنید.
قرابت معنایی
از 25 سوال ادبیات فارسی 9 سوال مربوط به قرابت معنایی است (معادل 36%). علاوه بر این بودجه‌بندیِ خوب، سوالات آن خیلی دشوار نیست و همین باعث می‌شود که اکثر داوطلبان به تست‌های آن پاسخ دهند. قبل از شروع این مبحث سعی کنید که با وزن‌های شعری، قالب انواع شعرها و سبک آنها تا حدودی آشنا شوید. این کار سرعت و دقت شما را در شعرخوانی افزایش می‌دهد.
در قرابت معنایی سعی کنید علاوه بر مطالعه‌ی درس به درس برای آزمون‌های آزمایشی، خودتان تست‌های ترکیبی و جامع هم (از ادبیات دهم و دوازدهم) حل کنید
جمع‌بندی
حال شما روش مطالعه فارسی یازدهم را فراگرفته‌اید، اما باید به چند نکته دقت کنید. اکثر مباحث ادبیات مهارتی هستند و برای یادگیری آنها باید صبور باشید. سعی کنید که طول تایم‌های مطالعاتی در این درس را کاهش دهید (حداکثر یک ساعت) و در عوض تعداد آنها را زیاد کنید (مثلا هر روز مطالعه شوند). این استمرار و تکرار زیاد سبب می‌شود که در چندین ماه به یک تسلط خوب در این درس برسید.
دروس مهارتی به سادگی فراموش نمی‌شوند و مطمئن باشید اگر آنها را خوب یاد بگیرید تا روز کنکور فراموش نخواهید کرد.
پست‌های مشابه
روش مطالعه آرایه
آرایه یکی از مباحث درس فارسی در کنکور می باشد که سوالات آن به شکل ترکیبی مطرح می‌شوند. و شما برای پاسخگویی به سوالات آن،