آرایه یکی از مباحث درس فارسی در کنکور می باشد که سوالات آن به شکل ترکیبی مطرح می‌شوند. و شما برای پاسخگویی به سوالات آن، هم باید به تمام آرایه‌ها مسلط باشید و هم اینکه با تکنیک‌های پاسخگویی به سوالات آشنا اشید. در این مقاله تمام این نکات را در قالب روش مطالعه آرایه های ادبی کنکور بررسی میکنیم.
چند سوال در کنکور؟!
برای دانش‌آموزان تجربی و ریاضی در کنکور سراسری 5 سوال از ارایه مطرح می‌شود و به این معنی است که 20% درس فارسی شما به آرایه اختصاص دارد که درصد قابل توجهی است.
دسته‌بندی آرایه‌ها
برای بررسی دقیق، آرایه‌ها رابه 3 دسته تقسیم میکنیم:
آرایه‌های آسان: شامل حسن تعلیل – اسلوب معادله – تناقض – حس‌آمیزی
آرایه‌های متوسط: شامل تشبیه – استعاره – اغراق – تمثیل
آرایه‌های دشوار: شامل ایهام – مجاز – کنایه – مراعات‌نظیر
روش حل تست‌ها
در تست‌های ترکیبی آرایه، ابتدا سراغ آرایه‌های آسان می‌رویم. به وسیله‌ی آن می‌توانیم یک یا دو گزینه را حذف کنیم. حال از آرایه‌های متوسط کمک می‌گیریم و گزینه‌ی صحیح را پیدا میکنیم. در اکثر موارد اصلا نیازی به بررسی آرایه‌های دشوار نیست. این استراتژی کلی ماست و نحوه‌ی به‌کارگیری این تکنیک به تیپ و نوع تست بستگی دارد.
مثال حل‌شده
تست:آرایه‌های “ایهام، اسلوب معادله، حس‌آمیزی و تشبیه” به ترتیب در کدام ابیات یافت می‌شود؟
الف) زمانه از ورق گل مثال روی تو بست / ولی ز شرم تو در غنچه کرد پنهانش
ب) شمع من در هر که آتش می‌زند پروانه‌وار / رنگ عشق تازه‌ای می‌ریزد از خاکسترش
ج) عالمی را کشت و دست و تیغ او رنگین نشد / تیزی شمشیر پاک از خون کند شمشیر را
د) من گرفتم که قمار از همه عالم بردی / دست آخر همه را باخته می‌باید رفت
پاسخ: این تست را با استفاده از همین تکنیک در چند مرحله حل میکنیم:
1) انتخاب آرایه‌ی آسان: که در اینجا دو آرایه‌ی آسان وجود دارد شامل اسلوب‌معادله و حس‌آمیزی. ما با اسلوب معادله آغاز میکنیم.
2) مراجعه به گزینه‌ها: در صورت سوال، اسلوب‌معادله دومین آرایه است و ما هم از گزینه‌ها دومین آرایه را بیرون می‌کشیم. می‌بینیم که برای اسلوب معادله باید دو بیت ج و د را بررسی کنیم.
3) بررسی ابیات انتخاب‌شده: حال آن دو بیت را باهم مقایسه میکنیم تا بیت متناسب با آن آرایه را پیدا کنیم. که در اینجا بیت ج اسلوب معادله دارد. بنابراین گزینه 3 حذف می‌شود.
4) تکرار همین روند با آرایه‌ی بعدی: حال از یک آرایه‌ی آسان دیگر استفاده میکنیم تا بتوانیم گزینه‌های اشتباه ددیگر را حذف میکنیم که در این تست از آرایه‌ی حس‌آمیزی کمک می‌گیریم. بعد از اتمام آرایه‌های خوب، از آرایه‌های متوسط استفاده میکنیم. در 90% موارد اصلا نیازی به بررسی آرایه‌های دشوار نیست.
چند نکته برای پیشرفت سریع‌تر
- یک روز در میان آرایه کار کنید.
- قبل از سال دوازدهم، تمام آرایه‌ها را یاد بگیرید.
- برای درس فارسی نیازی به کلاس رفتن ندارید. سعی کنید با مطالعه‌ی منظم و کتاب های کمک درسی در این درس به تسلط برسید.